dịch vụ luật sư, tư vấn luật, công ty luật, luật sư, luật sư hà nội

Theo đó, từ giống, thức ăn, thuốc thú y đến hệ thống phân phối sản phẩm thịt của Việt Nam đều bị chi phối bởi các công ty có vốn ngoại.

Giống

Từng trao đổi với Đất Việt, TS Trần Công Xuân, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Gia cầm Việt Nam cho rằng, yếu kém nhất của chăn nuôi Việt Nam chính là hệ thống giống. Kể cả giống Trung ương lẫn địa phương, cứ mạnh ai nấy làm, cuối cùng chẳng giống nào ra giống nào.

Việt Nam có nhiều giống nội quý, chất lượng cao nhưng năng suất thấp, các giống thuần hầu như không còn mà đã bị lai tạp, mức độ thuần khiết thấp. Để nâng cao năng suất, chất lượng con thương phẩm, Việt Nam buộc phải nhập giống gia cầm nước ngoài và nhập rất nhiều.

Đáng tiếc là Việt Nam không đầu tư cho giống thuần, chỉ nhập con giống ông bà, bố mẹ, sau đó sản sinh ra thương phẩm là hết và lại phải nhập lại.

Từ tấm lót sàn chuồng lợn nái đến bóng đèn sưởi... Việt Nam cũng phải nhập ngoại. Ảnh: Dân Việt

Thuốc thú y

Theo thống kê của Cục Thú y (Bộ NN&PTNT), mỗi năm Việt Nam phải chi ra hàng trăm tỷ đồng để nhập khẩu vaccine phục vụ phòng chống dịch bệnh cho ngành chăn nuôi. Tính đến hết tháng 8/2014, con số nhập khẩu vaccine của nước ta vẫn còn rất cao, dù năm nay được coi là năm ít dịch bệnh xảy ra trong ngành chăn nuôi.

Cụ thể, nhập hơn 12,5 triệu liều vaccine lở mồm long móng, trị giá 5,9 triệu USD; hơn 5,4 triệu liều vaccine, trị giá hơn 7,9 triệu USD; hơn 151,8 triệu liều vaccine cúm gia cầm, trị giá hơn 2,6 triệu USD.

Ông Phùng Quốc Chướng – Viện trưởng Viện Thú y cho biết, để nghiên cứu ra được một vaccine phòng bệnh rất tốn kém nhưng từ nghiên cứu tới ứng dụng lại là một vấn đề khác. Hiện Bộ NNPTNT “đặt hàng” hai đề tài nghiên cứu là cúm gia cầm gần 5 tỷ đồng và tai xanh gần 8 tỷ đồng. Trong đó, đề tài nghiên cứu cúm gia cầm H5N1 đã hoàn thành nhưng để đưa vào sản xuất lại vướng nhiều vấn đề nên chưa thể triển khai được.

Theo đánh giá của Cục Thú y, qua tìm hiểu tình hình sử dụng vaccine cho thấy, phần lớn các trang trại chăn nuôi quy mô lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thường lựa chọn vaccine nhập khẩu để sử dụng, trong khi đó vaccine do các doanh nghiệp trong nước sản xuất thường chỉ được các hộ gia đình, trang trại chăn nuôi quy mô nhỏ sử dụng.

Thức ăn chăn nuôi

Tổng cục Hải quan cho biết, Việt Nam đã chi gần 3 tỉ đô la Mỹ nhập khẩu thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi trong 11 tháng đầu năm 2014, tăng 5,86% so với cùng kỳ năm trước.

Riêng trong tháng 11, số ngoại tệ để nhập thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu lên tới 243 triệu đô la Mỹ, tăng gần 28% so với cùng tháng năm 2013.

Theo Bộ Công thương, giá sản phẩm khi đến tay người chăn nuôi đã "đội" lên cao do nguyên liệu của ngành thức ăn chăn nuôi chủ yếu nhập khẩu từ nước ngoài.

So với các nước trong khu vực, giá thức ăn chăn nuôi ở Việt Nam luôn cao hơn khoảng 15 đến 20%, dẫn đến các sản phẩm chăn nuôi của Việt Nam khó cạnh tranh.

Theo Hiệp hội thức ăn chăn nuôi, cả nước có khoảng 239 nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi, trong đó 180 nhà máy là của các doanh nghiệp trong nước, 59 là của các liên doanh và 100% vốn FDI. Số nhà máy liên doanh và FDI không nhiều song công suất lớn, sản lượng cao, chiếm thị phần lớn hơn nhiều so với doanh nghiệp trong nước.

Kết quả nghiên cứu "Cấu trúc ngành chăn nuôi và lợi ích của người chăn nuôi nhỏ ở Việt Nam" do Liên minh Nông nghiệp trước đó cũng cho biết, thị trường thức ăn chăn nuôi đang bị điều khiển bởi một số công ty FDI. Các doanh nghiệp này chiếm thị phần lớn, tập trung thị trường, liên kết định giá lỏng lẻo, sử dụng hệ thống phân phối thông qua các đại lý độc quyền và chiết khấu lớn để cạnh tranh không lành mạnh với doanh nghiệp trong nước.

Theo đó Công ty Cổ phần Chăn nuôi CP Việt Nam đang chiếm thị phần cao nhất trong sản xuất thức ăn gia súc tại Việt Nam, ở mức 19.42%. Tiếp đến là Công ty TNHH Cargill Việt Nam khoảng 8,11%, Công ty Proconco là 7,51%, còn lại thuộc về ANT, Greenfeed, AnCo, Japfa.

Chi phí cho thức ăn chăn nuôi đã chiếm tới khoảng 70% tổng giá trị thị trường chăn nuôi (6,958 tỉ đô la Mỹ năm 2012 và 7,643 tỉ đô la Mỹ năm 2013). Mặc dù giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi ổn định, sản lượng thức ăn chăn nuôi nội địa tăng, thuế VAT 5% cũng đã được bãi bỏ nhưng giá thức ăn chăn nuôi trên thị trường vẫn luôn tăng, gây nhiều khó khăn cho người chăn nuôi Việt Nam.

Dây chuyền công nghệ

Theo phản ánh của báo Nông thôn ngày nay trước đó, thời gian qua, các công ty nước ngoài còn xuất khẩu vào Việt Nam cả hệ thống dây chuyền công nghệ.

Không chỉ các trang trại nuôi gia công cho các công ty nước ngoài như CP, Japfa phải sử dụng hầu hết các thiết bị, dụng cụ, thuốc men ngoại, mà hầu hết các trang trại, đặc biệt là các trang trại lớn đều phải sử dụng hàng ngoại.

Ông Trần Mạnh Thắng, chủ trang trại ở thôn 8, xã An Ninh (Bình Lục, Hà Nam) cho biết, về nguyên tắc khi tham gia nuôi gia công cho CP, người nuôi có thể chủ động mua các loại thiết bị như tấm tản nhiệt làm mát, sưởi ấm, sàn chuồng cho lợn nái, hay hệ thống máng ăn, uống… chỉ có vaccine là bắt buộc phải sử dụng 100% vaccine ngoại.

Song theo ông Thắng, để đồng bộ, ông vẫn phải nhập các thiết bị từ nước ngoài của CP. “Hiện chúng ta cũng đã sản xuất được các loại máng ăn, uống tự động, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế, dùng nhanh hỏng, nên bắt buộc phải dùng hàng nhập của CP” – ông Thắng cho hay.

Hệ thống phân phối thịt

Không chỉ giành thế độc quyền ở các khâu giống, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y, dây chuyền công nghệ..., các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng đang chi phối cả hệ thống giết mổ, phân phối thịt.

Ông Trần Văn Chiến, Chủ nhiệm HTX Cổ Đông (Sơn Tây, Hà Nội), nơi có 550 trang trại, chủ yếu là nuôi gia công cho các tập đoàn lớn như CP, cho Đất Việt biết, toàn bộ đầu ra của các công ty nước ngoài chăn nuôi tại Việt Nam đều là thị trường trong nước.

"Họ chẳng xuất đi đâu cả và đang chiếm 60-70% thị phần trong nước. Họ thuê nông dân Việt nuôi gia công rồi họ bán sản phẩm cho thương lái, người tiêu dùng Việt với giá cao".

Tiến sỹ Nguyễn Văn Giáp cho rằng, cần có biện pháp phá vỡ thế độc quyền và tạo ra khả năng kiểm soát thị trường của một số công ty trong nước nâng cao tính cạnh tranh lành mạnh cho thị trường.