dịch vụ luật sư, tư vấn luật, công ty luật, luật sư, luật sư hà nội

Theo phản ánh trên tờ Tuổi trẻ, ngay trước thời điểm chương trình mua tạm trữ 1 triệu tấn quy gạo vụ đông xuân 2014-2015 được triển khai, thị trường lúa gạo tại ĐBSCL vẫn gần như lặng sóng khi có rất ít biến động.

Sở dĩ phải bán lúa non với giá rẻ vì người nông dân tại đây không có điều kiện phơi sấy, kho bãi...

So với thời điểm trước Tết Nguyên đán, hiện giá lúa tươi IR50404 dao động ở mức thấp từ 4.200-4.300 đồng/kg, giá lúa Jesmin 68 là 5.000 đồng/kg, còn giống lúa OM 6976 ở mức 4.600 đồng/kg.

Ông Trần Văn Dững (xã Phú Điền, huyện Tháp Mười, Đồng Tháp) dù trước đó đã quyết định giữ lại hơn 15 tấn lúa để chờ xem giá lúa có nhích lên hay không sau khi có thông tin Chính phủ quyết định mua lúa tạm trữ.

Nhưng sau nhiều ngày, giá lúa có nhích lên 100-200 đồng/kg so với thời điểm trước Tết Nguyên đán nhưng thực tế vẫn còn quá thấp so với mọi năm.

“Kiểu này chắc tui không chờ được nữa. Mặc dù giữ lại sẽ bán được giá cao hơn nhưng tui còn thanh toán tiền công, phân, giống cho đại lý và chuẩn bị chi phí cho vụ mùa tới”, ông Dững nói.

Không riêng gì ông Dững, nhiều người dân tại đây cũng trong tỉnh cảnh tương tự. Ong Mai Hữu Danh (xã Phú Cường, huyện Tam Nông, Đồng Tháp) cho biết do không có điều kiện phơi sấy, kho bãi tạm trữ chờ giá nên phải “bấm bụng” bán hơn 7 tấn lúa tươi cho thương lái ngay tại ruộng.

So sánh trước và sau khi có chương trình thu mua tạm trữ của Chính phủ, ông Mai Tân Tiến, giám đốc HTX Tân Tiến (xã Phú Đức, huyện Tam Nông, Đồng Tháp) cho biết: lúa Jesmin 85 đang được các thương lái mua tại ruộng với mức giá 5.000 đồng/kg, giảm khoảng 100 đồng so với thời điểm trước tết nên hầu hết xã viên vẫn chưa được hưởng lợi từ chính sách mua tạm trữ của Chính phủ.

Trong khi đó các doanh nghiệp hiện vẫn đang ngồi chờ phân bổ. Ông Trần Tấn Đức, giám đốc Công ty Lương thực Đồng Tháp, vẫn chưa nhận được chỉ tiêu phân bổ mua tạm trữ cụ thể. “Công ty đã đề xuất mua tạm trữ 40.000 tấn gạo và đang chờ phân bổ chỉ tiêu cụ thể.

Do không có điều kiện kho bãi, phơi sấy nhiều người dân phải chấp nhận bán lúa non giá rẻ

Mặt trái của chính sách tạm trữ

Tuy nhiên thực tế chương trình thu mua lúa gạo từng được nhiều chuyên gia chỉ ra mặt hạn chế bởi người dân không được hưởng lợi từ chính sách này.

Phân tích với Đất Việt, GS.VS Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam từng nhận định: Chính phủ đã đưa ra chính sách thu mua tạm trữ nhưng chính sách này cũng chưa phát huy được hết tác dụng của nó.

Theo GS Long, việc thu mua tạm trữ cũng chỉ mang tính chất tình thế. Thêm nữa doanh nghiệp cũng không mặn mà nên xu thế cũng giảm dần vì lý do tạm trữ thì sau này trả nợ cũng rất lo ngại.

"Hiện nay các giải pháp cũng đang lúng túng cũng không biết cách nào khác. Nhưng do lúa gạo đang nhiều nên không thể bán đổ, bán tháo được. Tuy nhiên trừ trước đến nay Nhà nước vẫn hỗ trợ các doanh nghiệp nhảy vào mua rồi dự trữ lúa gạo. Song tôi cho rằng tiền đó nếu hỗ trợ cho nông dân để người ta tự làm kho dự trữ có khi sẽ thuận lợi hơn", GS Trần Đình Long phân tích.

GS Võ Tòng Xuân cũng chỉ thẳng thực tế nhiều năm qua nông dân trồng lúa lời chưa tới 10%, thậm chí còn lỗ.

Vì vậy, chính sách tạm trữ cần được tính toán trong một cái nhìn toàn cảnh, chứ không thể là một giải pháp tình thế, khi lượng cung lớn hơn lượng cầu trong ngắn hạn.

Cần phải thay đổi phần gốc, đó là tổ chức lại sản xuất theo mô hình hợp tác xã, áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại.

"Thay vì đưa tiền cho DN thu mua tạm trữ thì thông qua các hợp tác xã "đưa tiền" trực tiếp cho nông dân để họ tạm trữ. Nông dân lấy tiền đó trả nợ ngân hàng và tái đầu tư sản xuất vụ mới. Khi giá lúa tăng, nông dân có thể bán lúa và trả tiền lại cho nhà nước", GS Võ Tòng Xuân bày cách.

PGS.TS Nguyễn Văn Nam, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Thương mại (Bộ Công thương) cũng chỉ rõ, chính sách tạm trữ gạo là một cách làm không mang lại hiệu quả trực tiếp cho nông dân, nhưng đấy là cách làm đơn giản và dễ thực hiện nhất. Tuy nhiên đây lại là một trong những nguyên nhân gây tác động tới việc xuất khẩu gạo giá rẻ.
 
Thực tế là nhà nước hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp xuất khẩu mua gạo trên thị trường, việc làm này tác động tăng cầu tiêu thụ gạo đẩy giá lúa trên thị trường tăng 100 - 200 đồng/kg.
 
Theo phân tích của PGS. TS Nguyễn Văn Nam, việc hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp xuất khẩu giúp họ giảm chi phí cho việc thu mua gạo, tức là mua được giá rẻ, và đương nhiên doanh nghiệp cũng sẵn sàng xuất khẩu với giá rẻ hơn mà lợi nhuận không bị suy giảm.
 
Thêm nữa, nhà xuất khẩu sẵn sàng bán giá rẻ vì họ có một chân hàng rất dồi dào trong nước, và họ sẽ tiếp tục xuất khẩu lô thứ 2, 3… tổng hợp lại là lợi nhuận của họ cao hơn nhiều so với việc họ dự trữ và chờ giá cao mới xuất hàng.