dịch vụ luật sư, tư vấn luật, công ty luật, luật sư, luật sư hà nội

Bản báo cáo cho biết, mặc dù các số liệu kinh tế trong khu vực đáng thất vọng, nhưng chỉ số PMI ngành Sản xuất trong tháng 4 của Việt Nam lại là ngoại lệ. Chỉ số này đang đi ngược xu hướng của vùng và tăng từ mức 50,7 điểm trong tháng 3 lên mức 53,5 điểm trong tháng 4, mức tăng cao nhất kể từ khi bắt đầu khảo sát. Tất cả các chỉ số phụ đều thể hiện cải thiện. Chỉ số chính – đơn hàng mới trừ hàng tồn kho – biểu thị sản lượng sẽ tiếp tục tăng trong những tháng tới. Điều này phản ánh tính cạnh tranh về chi phí lao động của Việt Nam tiếp tục là yếu tố thu hút luồng FDI chảy vào.

Chỉ số PMI đang đi ngược xu hướng của vùng và tăng từ mức 50,7 điểm trong tháng 3 lên mức 53,5 điểm trong tháng 4

Tăng trưởng GDP Việt Nam cải thiện vững chắc

Tuy nhiên, bản báo cáo cũng cho biết, các doanh nghiệp đầu tư trong nước lại đang hoạt động không tốt lắm. Những số liệu mới nhất tiếp tục cho thấy một xu hướng đáng lo ngại: xuất khẩu của các công ty này giảm 1,6% tính từ đầu năm tới nay trong khi các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã tận dụng tốt chi phí lao động rẻ của Việt Nam đưa xuất khẩu của họ tăng 12,3% từ đầu năm đến nay. Rõ ràng, tăng trưởng về đầu tư và công ăn việc làm từ phía FDI rất khả quan. Nhưng nếu Việt Nam không có một chiến lược tích cực để tối đa hóa những kết nối và công nghệ của các doanh nghiệp FDI thì các ngành công nghiệp trong nước sẽ chịu thiệt thòi. Đồng VND vốn gắn liền với thương mại tăng giá đã làm giảm tính cạnh tranh về giá của các công ty trong nước; và giá cả hàng hóa yếu cũng góp phần vào tình hình.

Tăng trưởng GDP thực của Việt Nam đang cải thiện một cách vững chắc – HSBC hy vọng tăng trưởng sẽ đạt mức 6,1% trong năm 2015 từ mức 6% trong năm 2014. Tuy nhiên GDP danh nghĩa đã tăng rất chậm do bị ảnh hưởng bởi áp lực giá cả trì trệ. HSBC kỳ vọng GDP danh nghĩa trong năm 2015 sẽ chậm lại ở mức 9,8% so với mức dự báo của Chính phủ là 13,8%. Gánh nặng nợ của Việt Nam bao gồm cả tư và công nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng: tổng thu nhập Chính phủ mặc dù vẫn tăng so với năm trước nhưng đã chậm lại về mặt tỷ lệ trong tổng thể GDP. Chính phủ đang cắt giảm chi tiêu nhưng chỉ ở mức chi phí đầu tư công trong khi các khoản thanh toán lãi suất vẫn tiếp tục tăng.    

Về ngắn hạn, các chuyên gia HSBC tin đồng VND tăng giá đang gây ảnh hưởng tới nền kinh tế và có cơ hội cho các nhà làm chính sách hỗ trợ tăng trưởng, hoặc bằng cách hạ lãi suất và/hoặc giảm giá tiền đồng. Điều này sẽ làm cho xuất khẩu hấp dẫn hơn trong khi giảm nhu cầu nhập khẩu, vốn đang làm tăng thâm hụt thương mại tới mức 3 tỷ đô la Mỹ. Trong khi đó, Chính phủ sẽ cần phải hợp lý hóa các chi tiêu công để giảm thiểu mức thâm hụt ngân sách đang gia tăng. Thu công có xu hướng giảm cũng phải được đảo chiều. Mở rộng tầm nộp thuế có thể là một giải pháp.

Chỉ số PMI ngành sản xuất trong tháng 4 là một minh chứng về tính cạnh tranh của chi phí nhân công của Việt Nam. Các chỉ số đều rất khả quan. Chỉ số PMI gia tăng bất kể các dấu hiệu suy giảm trong vùng. Đây là mức tăng cao nhất kể từ khi khảo sát PMI bắt đầu vào tháng 4.2011, từ 50,7 điểm trong tháng Ba lên 53,5 điểm. Sản lượng, đơn hàng mới, đơn hàng xuất khẩu mới, công ăn việc làm và lượng mua hàng đều gia tăng. Chỉ số chính – đơn hàng mới trừ hàng tồn kho – cho thấy ngành sản xuất sẽ tiếp tục hoạt động tốt trong những tháng tới, nhờ vào cạnh tranh về chi phí, đặc biệt trong lĩnh vực có vốn đầu tư nước ngoài.

Lĩnh vực sản xuất đang hoạt động tốt không nhất thiết phản ánh nhu cầu trên toàn cầu đang gia tăng, đúng hơn là do sức ảnh hưởng của đầu tư mới vào ngành sản xuất tại Việt Nam. Nguồn vốn giải ngân FDI tăng 5% trong tháng 4 tính từ đầu năm. Với nhiều nhà máy mới bắt đầu đi vào hoạt động, sản lượng tiếp tục tăng bất kể cầu bên ngoài trì trệ.

Công ăn việc làm và đầu tư gia tăng đều là những lợi ích có được từ FDI. Điều này giúp bù lại sự tăng trưởng trì trệ về công ăn việc làm trong khối nhà nước cũng như tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các công ty có vốn đầu tư nước ngoài nhận được hỗ trợ mạnh mẽ của Chính phủ, từ thuế cho tới cơ sở hạ tầng. Mục tiêu cuối cùng của Chính phủ là muốn tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu và cải thiện sự kết nối của các công ty trong nước. Tuy nhiên, hiện nay đang xuất hiện hai xu hướng đáng lo ngại: Các số liệu cho thấy các ngành công nghiệp trong nước đang dần suy yếu; và nhập khẩu lại bắt đầu gia tăng, đặc biệt thiên về hàng hóa tiêu dùng.

Xuất khẩu tăng trưởng mạnh mẽ

Lĩnh vực xuất khẩu của Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vào sự thúc đẩy ngày càng nhiều từ các doanh nghiệp có vốn FDI trong khi các công ty trong nước lại trì kéo xuống. Xuất khẩu hàng điện tử của các doanh nghiệp FDI là yếu tố đằng sau những tỷ lệ tăng trưởng ấn tượng. Đối ngược lại, xuất khẩu các mặt hàng thô giảm do giá hàng hóa giảm và nhu cầu trì trệ. Thậm chí các ngành sản xuất nội địa truyền thống như dệt may và giày dép cũng chậm lại do tính cạnh tranh từ giá cả ngày càng giảm đi khi tỷ giá tăng trên cả cơ sở thực tế lẫn danh nghĩa.

Tỷ lệ tăng trưởng nhập khẩu nhanh chóng từ các doanh nghiệp FDI không đáng ngại vì giá trị gia tăng chủ yếu của Việt Nam vẫn là nhân công và hầu hết các nguyên liệu đầu vào đều được nhập khẩu. Điều đang ngại là sự gia tăng nhập khẩu của các công ty trong nước trong khi xuất khẩu của họ đang giảm tính từ đầu năm đến nay. Điều này cho thấy nhiều mặt hàng nhập khẩu trong đó có ô tô, đang không được sử dụng cho sản xuất và nâng cấp công nghệ mà chỉ để tiêu dùng.

Để cải thiện mức độ cạnh tranh về giá nhằm thúc đẩy xuất khẩu và giảm cầu nhập khẩu, giải pháp trong ngắn hạn rất rõ ràng là giảm giá đồng nội tệ thông qua việc hạ lãi suất và/hoặc giảm giá chính tiền đồng. Có nhiều cơ hội để thực hiện điều này, khi lạm phát vẫn thấp ở mức 1% trong tháng 4 so với cùng kỳ năm ngoái. Tỷ lệ lạm phát trung bình bốn tháng đầu năm đạt 0,8% so cùng kỳ năm ngoái. Thậm chí với dự báo của chúng tôi về áp lực lạm phát sẽ gia tăng trong những tháng tới, lạm phát sẽ chỉ chạm mức thấp 3% vào cuối năm.

Gánh nặng nợ tiếp tục tăng

Một trong những tranh luận chính của NHNN chống lại việc giảm giá tiền đồng là gánh nặng nợ tiếp tục tăng bắt nguồn từ việc đồng VND yếu so với đô la Mỹ. Điều đó có nghĩa là gì? Các khoản vay bên ngoài không là vấn đề lo ngại chính của Việt Nam vì hầu hết các khoản nợ có thể được gia hạn. Ngay cả khi tiền đồng yếu hơn sẽ tạo ra một gánh nặng lớn về việc thanh toán các chi phí lãi vay bằng đồng VND thì số tiền vẫn còn khá nhỏ. Ví dụ trong năm 2013, Việt Nam đã trả 0,5 tỷ đô la Mỹ thanh toán chi phí lãi cho các khoản vay nước ngoài của Chính phủ. Trong khi đó, Chính phủ thanh toán chi phí lãi vay trong nước lại ở mức 2,3 tỷ USD.

Ngược lại, chuyên gia HSBC tin rằng đồng Việt Nam yếu hơn sẽ giúp Việt Nam tăng trưởng, làm nhẹ bớt một số gánh nặng nợ trong nước. Gánh nặng nợ trong nước đang tăng cả công lẫn tư. Chính phủ đang muốn giảm thâm hụt tài chính trong năm nay còn 5% GDP. Con số này được đưa ra dựa trên giả định tăng trưởng GDP danh nghĩa 14%. Nếu như áp lực giá cả giảm, GDP thực tế phải tăng hơn 10% để đạt mức  tăng trưởng danh nghĩa 14%. Trong khi đó, doanh thu tài chính còn yếu sẽ suy giảm đều đặn tỷ lệ doanh thu trên GDP. Trong khi tiêu dùng cũng chậm lại, thanh toán chi phí lãi vay cao hơn và chi tiêu cho chi phí quản lý và xã hội vẫn còn lớn sẽ tiếp tục đè nặng lên ngân sách. Chính phủ dự báo mức thâm hụt ngân sách sẽ là 226.000 tỷ VND, mà theo đó Bộ Tài chính đã điều chỉnh các nhu cầu tài chính đạt mức 250.000 tỷ VND trong năm 2015. Nếu như nền kinh tế tăng trưởng GDP danh nghĩa 14% thì sẽ dẫn đến thâm hụt ngân sách ở mức 5,6%. Nếu chúng ta giả định tăng trưởng GDP danh nghĩa 10%, thì thâm hụt ngân sách sẽ ở mức 5,8% GDP, gần với mức dự báo 6% của chúng tôi. Gánh nặng nợ công trong nước chính vì vậy, sẽ tăng nhanh hơn và gần hơn mức giới hạn 65% của Chính phủ .

May mắn thay, Chính phủ không có cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng GDP danh nghĩa nhanh hơn. Điều này đòi hỏi NHNN phải giảm giá đồng nội tệ và/hay cắt lãi suất để hỗ trợ xuất khẩu Việt Nam cạnh tranh hơn và không khuyến khích tăng trưởng nhập khẩu. Điều này sẽ giúp ngăn chặn Việt Nam không bị thâm hụt kép – vừa tài chính lẫn thương mại – trong khi vẫn thúc đẩy năng lực cạnh tranh tăng cùng lúc.

Bên cạnh giá, Chính phủ còn có rất nhiều việc để làm nhằm thu hẹp khoảng cách tài chính cũng nhu thúc đẩy kết nối giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn FDI. Điều này cần Chính phủ có nhiều cải cách kiên định hơn để sắp xếp các hoạt động chi tiêu, mở rộng cơ sở thuế và cải thiện quản lý nợ. Dòng vốn FDI đổ vào sẽ có khả năng chậm lại nếu không muốn nói là giảm trong những năm tới vì cạnh tranh chi phí tiền lương của đất nước cũng sẽ có thể suy yếu. Với sự lệ thuộc hiện tại vào các doanh nghiệp có vốn FDI để thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, hiệu quả sản xuất của Việt Nam có thể sẽ rất ngắn ngủi nếu như Chính phủ không thực hiện được những cải cách hiệu quả.