dịch vụ luật sư, tư vấn luật, công ty luật, luật sư, luật sư hà nội

Thanh long được mùa tại Bình Thuận với mức giá rẻ như cho mà không ai mua khiến nông dân phải đổ bỏ

Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), năng suất lao động VN chi bằng 1/5 lao động Malaysia, 2/5 Thái Lan và 1/15 Singapore, ở mức bét bảng so với các nước Châu Á – Thái Bình Dương. Đã vậy, trong lĩnh vực nông nghiệp của VN, năng suất lao động lại còn ở mức “siêu” thấp. Năm 2014, năng suất lao động khu vực công nghiệp gấp 4,8 lần so với khu vực nông nghiệp; còn khu vực dịch vụ gấp 3,5 lần so với khu vực nông nghiệp.

Nông dân chưa được hưởng thành quả đổi mới

Sau gần 30 năm đổi mới, nền nông nghiệp VN đã có những bước tiến vượt bậc. Trong lĩnh vực nông nghiệp, người nông dân nước ta cần cù, sáng tạo, áp dụng nhiều giống tốt, nhờ đó nền nông nghiệp nước ta tự hào có 12 loại cây trồng, vật nuôi xuất khẩu lớn, mang về nhiều thu nhập cho nông dân như gạo, hạt điều, tiêu, cà phê, nho, thuốc lá, cá tra và bò sữa... Nếu như, kim ngạch xuất khẩu nông sản năm 1990 mới đạt 1,1 tỷ USD, thì đến năm 2013 đã là 19,8 tỷ USD.

Tuy nhiên, năng suất và thu nhập của người nông dân vẫn còn rất thấp và không ổn định. Tình trạng được mùa mất giá, được giá mất mùa diễn ra từ hàng chục năm, song người nông dân cá thể không thể chi phối được thị trường đầu vào và đầu ra của sản phẩm nông nghiệp. Đầu vào giá cao và chất lượng kém vẫn phải mua, đầu ra giá thấp vẫn phải bán đang là hai gọng kìm giữ chặt thu nhập thấp của người nông dân. Cho dù, năng suất sinh học của các cây con đã liên tục tăng trong hơn 20 năm qua, đơn cử như với 12 sản phẩm nói trên, được cho là có năng suất sinh học vào hàng cao nhất thế giới.

Những động lực của “khoán 10”, “khoán 100” không còn mấy tác dụng. Tăng trưởng GDP nông nghiệp có xu hướng giảm dần: GDP nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản tăng bình quân giai đoạn 1996 - 2000: 4,01%/năm, 2001 - 2005: 3,83%, 2006 - 2010: 3,03%, 2009 - 2013: 2,9%. Năm 2014, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chỉ đóng góp khoảng 18% GDP nhưng chiếm đến 47% tổng số lao động đang làm việc trong nền kinh tế.

Theo GS TS Trần Đức Viên - Học viện Nông nghiệp VN, nền nông nghiệp VN vẫn là “nông nghiệp gia công”. Trong sự phân công lao động toàn cầu, “nông nghiệp gia công” có các đặc trưng: Lao động thủ công là chính, năng suất lao động thấp và phụ thuộc vào thiên nhiên. Khai thác và bóc lột tài nguyên. Chất lượng sản phẩm không quy chuẩn, không lấy cầu thị trường làm mục tiêu và tiêu chuẩn sản xuất. Sản phẩm đưa ra thị trường có cấp độ thấp “thô”, không được chế biến cao.

Đối mới công nghệ hướng tới người thu nhập thấp

Đổi mới công nghệ là giải pháp cơ bản để tăng năng suất lao động. Tuy nhiên, từ năm 2001 đến năm 2011 tỷ lệ đầu tư cho KHCN/GDP của nước ta nhìn chung chỉ xoay quanh mức 0,5% và trong 11 năm tỷ lệ đầu tư này chỉ tăng từ 0,48% lên 0,51%. Theo Chủ tịch Mặt trận tổ quốc VN Nguyễn Thiện Nhân, lãnh đạo các ngành, các địa phương, các chủ DN, khi bàn về việc làm sao để tăng trưởng bền vững hơn, hiệu quả cao hơn, hãy hỏi 5 câu hỏi: Người lao động được đào tạo ở đâu? Khoa học công nghệ ở đâu? Vốn từ đâu? Đất ở đâu và thị trường ở đâu? Chứ không phải dừng lại ở 2 câu hỏi về vốn và đất. Ông Nhân cho rằng, thay đổi mô hình tư duy và mô hình phát triển kinh tế là giải pháp gốc cho tăng năng suất lao động, tăng thu nhập cho mỗi người lao động.

Một trong những nguyên nhân cơ bản của năng suất lao động thấp là do công nghệ lạc hậu. Theo Đại biểu Quốc hội Nguyễn Phi Thường (Hà Nội), trình độ công nghệ của VN đang sử dụng thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Hàm lượng công nghệ các ngành xuất khẩu của VN hầu như không thay đổi sau 10 năm. Tỷ trọng sử dụng công nghệ cao trong nông nghiệp chỉ chiếm 12% đến 13%, công nghệ trung bình khoảng 10%, công nghệ thấp chiếm trên 60%. Theo ông Nguyễn Thành Lưu – TGĐ Sàn Giao dịch rau quả và thực phẩm an toàn Hà Nội, để nông dân phát triển sản xuất, chúng ta phải xây dựng một hệ thống các sàn giao dịch giúp họ kết nối dễ dàng và nhanh chóng với các đầu mối tiêu thụ.

Để hỗ trợ VN đổi mới công nghệ, Ngân hàng Thế giới đã dành khoản vay ưu đãi trị giá 55 triệu USD cho Chính phủ VN với mục tiêu là tăng cường năng lực cho Chính phủ VN trong việc xây dựng và triển khai chương trình đổi mới sáng tạo, tăng cường sự tham gia của các viện nghiên cứu, trường đại học, cá nhân, DN thực hiện các giải pháp đổi mới công nghệ hướng tới nhóm thu nhập thấp. Tuy nhiên kết quả vẫn... còn chờ.