dịch vụ luật sư, tư vấn luật, công ty luật, luật sư, luật sư hà nội

Là một ngành thực phẩm đồ uống có cồn (F&B), bia chịu nhiều sắc thuế so với các ngành khác. Đối với bia nội địa (sản xuất trong nước), ngoài thuế giá trị gia tăng (VAT) 10%, sắc thuế nặng nhất vẫn là thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) 50%.

Bia “cõng” thuế

Trước đó, trước ngày 1/1/2010, thuế TTĐB đối với bia được phân biệt theo loại: bia chai, bia lon áp dụng thuế suất 75% có trừ giá trị vỏ chai, vỏ lon; bia tươi, bia hơi áp dụng 30% trong năm 2006, 2007 và 40% từ năm 2008. Thực hiện yêu cầu gia nhập WTO, Quốc hội đã thông qua Luật thuế TTĐB số 27/2008/QH12 quy định áp dụng thống nhất một mức thuế suất đối với tất cả loại bia là 45% từ ngày 1/1/2010 đến 31/12/2012 và 50% từ ngày 1/1/2013. Ngoài ra, thuế nhập khẩu đối với bia là 45%.

Ngành bia trong nước trong các năm qua đã hoàn tất nghĩa vụ thuế khá lớn, với thuế TTĐB chiếm tỷ trọng đóng góp cơ bản trong tổng thuế của ngành nộp vào ngân sách Nhà nước (NSNN). Năm 2012, ước tính của Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách công nghiệp (IPSI) cho thấy tổng giá trị đóng góp cho NSNN của ngành bia đạt hơn 19.134 tỷ đồng, trong đó riêng thuế TTĐB đóng 12.987 tỷ đồng, thuế VAT là 3.014 tỷ và thuế xuất nhập khẩu là 0,321 tỷ đồng. 

Tăng thêm thuế, lợi hay hại?

Trong khu vực, Hàn Quốc hiện đang áp dụng mức thuế suất là 72% và thu thêm 30% thuế dành cho giáo dục tính trên số thuế TTĐB với bia. Thái Lan áp dụng thuế TTĐB đối với bia là 60% hoặc 100 THB (tương đương 3,09 USD). Quy đổi ra mức thu thuế TTĐB tuyệt đối tính theo USD trên 100 lít bia với các nước trong khu vực và một số nước trên thế giới thì VN thu 54,80 USD/100L bia. Một số nước trong khu vực ASEAN như Lào thu 38.33 USD/100L bia và Campuchia thu 19.23 USD/100L bia. Tỷ trọng thuế TTĐB trong giá bán bia của các nước trong khu vực là: Thái Lan từ 24% đến 50%; Phi-lip-pin từ 33%-48% và Trung Quốc từ 8%-25% (tùy theo loại). Tỷ trọng thuế TTĐB (trên giá bán đã có thuế GTGT) của nhà sản xuất của VN hiện hành là 33,33%.

Có thể  thấy VN đang không chỉ cập nhật mà còn bắt kịp mức thuế ở nhiều nước. Bản thân các nhà hoạch định chính sách có lẽ cũng nhận ra điều đó và đã  áp dụng phương thức thu thuế với bia như ở các nước phát triển: Thu theo thuế suất phần trăm đối với sản phẩm bia. Nhờ đó, các sản phẩm bia trong nước có thể cạnh tranh được với bia nhập khẩu. 

Tuy nhiên, yếu tố “ưu đãi” cho ngành bia nội kể trên có khả năng sẽ không còn tồn tại nữa, và các DN nội địa có thể sẽ phải đối đầu với một cuộc cạnh tranh gay gắt cùng bia nhập khẩu khi theo chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2014,  Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế TTĐB sẽ trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp thứ 8, tháng 10/2014, dự kiến tăng thuế TTĐB đối với sản phẩm bia theo lộ trình: Từ ngày 01/7/2015 tăng từ 50% lên 55%; Từ ngày 01/01/2017 tăng lên 60%; Từ ngày 01/01/2018 tăng lên 65%.

Trong khi đó, tuy đồ uống có cồn nằm trong danh mục nhạy cảm có thời gian bảo hộ dài hạn hơn so với danh mục bình thường nhưng từ 2015-2018 hoặc tới 2021, lộ trình giảm thuế theo các Hiệp định thương mại FTA đối với ngành sẽ bắt buộc dỡ dần thuế quan nhập khẩu xuống dưới mức 45%. Đặc biệt, khi Hiệp định TPP có hiệu lực thì số thuế nhập khẩu và thuế GTGT tại VN sẽ được giảm. Theo đó, sẽ có sự gia tăng của bia nhập khẩu và sự giảm sút đối với sản lượng bia nội, đem lại ảnh hưởng tiêu cực đối với các nhà phân phối hàng và dịch vụ trung gian của VN.

Áp lực cạnh tranh hàng ngoại và gánh nặng thuế đối với bia nếu tăng theo đó sẽ khiến tiêu thụ bia giảm, doanh thu bia giảm và sẽ ảnh hưởng đến nguồn đóng góp cho NSNN. Và cái giá không chỉ là nguy cơ mất sân thị trường về tay hàng ngoại nhập, còn là sự ảnh hưởng tới hàng trăm ngàn người lao động đang gắn bó trực tiếp hoặc gián tiếp với ngành bia.